υμέναιος

I

Αρχικά η λέξη δήλωνε το γαμήλιο τραγούδι που έλεγαν οι γυναίκες, οι οποίες συνόδευαν τη νύφη στο σπίτι του γαμπρού. Αργότερα όμως, σε ταύτιση με το όνομα Υμήν, σήμαινε και το θεό του γάμου, που τον απεικόνιζαν ως νέο, κάποτε φτερωτό, και γύρω του είχαν πλέξει διάφορες ερωτικές ιστορίες. Σύμφωνα με μια απ’ αυτές ο Y., που ήταν γιος του Απόλλωνα, έπαθε την ημέρα του γάμου του ένα είδος μανίας και ζητούσε ολοένα να «νυμφεύεται». Σε μια άλλη ιστορία γινόταν λόγος για το θάνατό του, που τον βρήκε στο νυφικό κρεβάτι την πρώτη νύχτα του γάμου του, και την ανάστασή του από τον Ασκληπιό.

Ο θεός του γάμου Υμέναιος, σε τοιχογραφία της Πομπηίας. Βρίσκεται στο Βατικανό.

II

Άγιος της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. Μαρτύρησε με σπαθί. Η μνήμη του τιμάται στις 24 Ιουλίου.

III

Επίσκοπος Ιεροσολύμων (;-298). Διαδέχτηκε στον επισκοπικό θρόνο των Ιεροσολύμων το Μαζαβάνη (260). Ο Υ. πήρε μέρος στις δυο Συνόδους της Αντιόχειας, που απέβλεπαν στην καταδίκη του αιρετικού Παύλου Σαμοσατέα, το 264 και το 298. Ο Υ. πέθανε το 298.

* * *

ο / ὑμέναιος, ΝΜΑ, και ὑμήναιος, και αιολ. τ. ὐμήναος, Α

1. γαμήλιο άσμα στην αρχαία Ελλάδα, το οποίο έψαλλαν οι φίλες και οι θεράπαινες τής νύφης όταν τήν συνόδευαν από την πατρική οικία στην οικία τού γαμβρού

2. ο γάμος·3. ως κύριο όν. ο Υμέναιος·ο θεός προστάτης τού γάμου τών Αρχαίων, προς τον οποίο αναπέμπονταν οι γαμήλιες ωδές, ο Ὑμήν*.

[ΕΤΥΜΟΛ. Παράλληλος τ. τού Ὑμήν*, -ένος με επίθημα -αιος (πρβλ. Παναθήν-αιος)].